Tý Ngọ Cốc, đánh cờ, và chứng khoán

Tỷ Ngọ Cốc, đánh cờ và chứng khoán

Khi Gia Cát Lượng chuẩn bị tiến quân ra Kỳ Sơn lần thứ nhất. Ngụy Diên xin được cấp 5.000 tinh binh, “ra Bao Trung, men Tần Lĩnh, sang mé đông, qua hang Tý Ngọ, tiến lên mặt Bắc, chắc chỉ trong vòng 10 ngày đến được Trường An”

Tý Ngọ cốc là con đường ngắn nhất trong 5 hướng tiến quân lên phía Bắc. Tuy nhiên, con đường này lại dẫn thẳng đến Trường An mà không cần đi qua những trọng địa phòng thủ ở phía Tây của nhà Ngụy.

Khi Gia Cát Lượng cho rằng tiến quân theo hướng Tý Ngọ cốc quá mạo hiểm, Ngụy Diên đã than rằng “tinh túy binh pháp chính là ở chữ kỳ“

Ý đồ của Ngụy Diện là muốn tạo ra chữ “kỳ”, bằng việc đi qua Tỷ Ngọ Cốc, chỉ trong 10 ngày có thể đột nhập Trường An đánh cho kẻ địch trở tay không kịp, và giành luôn chiến thắng chung cuộc. 

Nhưng sự thực là, những gì tồn tại đều có lý do. Nước Ngụy tồn tại đến nay qua nhiêu đời binh gia, không thể nói không biết Tỷ Ngọ Cốc là con đường ngắn nhất đến Trường An, và tất nhiên họ đọc được suy nghĩ của Ngụy Diên hay bất kỳ những người nào khác muốn tấn công Trường An.

Nhưng Tỷ Ngọ Cốc đường núi cực kỳ hiểm trở rất khó để mang theo trọng binh, nếu có mang theo chỉ mang được theo số ít, vũ khí hạng nhẹ, lương thảo không đủ dùng, nếu 10 ngày chưa qua được Tỷ Ngọ Cốc là đã chết đói. Kể cả qua được, công chiếm sẽ rất khó,  nước Ngụy cũng sẽ điều binh nơi khác về cứu, mà nếu có chiếm được thì không thể giữ và bình định được với số quân ít ỏi như vậy

Ngụy Diên cho rằng Gia Cát lượng quá thận trọng, không nhìn ra tinh túy của binh pháp nằm ở chữ “kỳ” (kỳ tích). Nhưng thực ra Gia Cát Lượng nhìn vấn đề một cách bao quát, hệ thống và xâu chuỗi các kịch bản lại với nhau, còn Ngụy Diện có cách nhìn biased (thiên kiến) theo cái mà Ngụy Diên nhìn thấy. Ngụy Diên chỉ thấy là Tỷ Ngọ Cốc gần nhất, Trường An phòng thủ lỏng lẻo, và mang 5000 quân là chiếm Trường An giành chiến thắng. Đây khá giống như cách nhìn thấy “cây” mà không thấy “rừng”, kiểu chỉ nhìn thấy một thứ rồi chăm chăm nhìn vào thứ đó và bảo vệ đến cùng, gạt phăng những yếu tố khác.

Điều này khá giống trong đánh cờ và chứng khoán

Đánh cờ ai cũng muốn không phải ăn những con tốt, con mã, con pháo hay con xe, mà muốn ăn con tướng để giành chiến thắng một cách nhanh chóng, buộc đối phương tâm phục khẩu phục.

Nhưng thực ra suy nghĩ này khá trẻ con và ấu trĩ, vì ai cũng biết mất tướng sẽ thua, đối thủ của bạn cũng biết điều đó. Và nếu ai cũng biết như vậy thì bạn có thể làm được điều đó một cách dễ dàng, không lẽ họ không phòng phủ, cản trở bạn thực hiện việc ăn Tướng của họ?

Không mất 1 binh 1 tốt, 2 bên giữ nguyên quân số, mà bạn vẫn chiếu tướng hết cờ thì đây là trường hợp lý tưởng nhất, và nếu có xảy ra chỉ duy nhất trong 1 trường hợp: bạn trên cơ đối thủ 1000 lần, giống như bạn là cao thủ đánh cờ lâu năm, còn đối phương là đứa mới tập chơi cờ.

Nếu muốn bỏ qua tất cả các quân cờ khác, chỉ nhăm nhăm chiếu tướng buộc đối phương thua trận. Nó giống như việc, trong đầu tư chứng khoán bạn muốn all-in full margin vào 1 mã duy nhất vậy, bỏ qua tất cả các mã khác. Thực ra đây là một suy nghĩ tham lam, coi thường những người chơi khác, và bất chấp xu hướng thị trường chung, bạn có thể đúng và đổi đời, nhưng xác xuất này rất thấp. hị trường bây giờ đã rất khác với cái thời mông muội 2007-2008, chỉ cần viết phiếu lệnh mua là thắng. TT giờ đã chuyên nghiệp hơn rất nhiều, nhà đầu tư được trang bị khá nhiều kiến thức, nên người chơi cờ cùng bạn bạn không quá thua kém các bạn để các bạn có thể ăn Tướng một cách dễ dàng như vậy.

Nhiều người cứ nghĩ chọn được doanh nghiệp tốt, mua giá rẻ là all-in nhưng lãnh đạo không cho ăn thì cũng thua. Nên vấn đề không phải cứ Tỷ Ngọ Cốc gần nhất và ít trọng binh thì bạn mang quân đi sẽ giành chiến thắng, nó phải đặt trong các điều kiện  khác.

Để có thể ăn bằng lần, all in vào một mã không phải đơn giản, nó phải hội đủ rất nhiều điều kiện lý tưởng: (1) Bạn là người rất giỏi, nổi bật so với thị trường ; (2) Bạn là người có tính cách phù hợp với lối đánh đó, vì nó đòi hỏi sự nhẫn nại và kiên trì rất lớn; (3) Thị trường phải trong một chu kỳ uptrend lớn; (4) Phải mua được vùng giá cực thấp để chịu đựng đủ mọi rung lắc của thị trường; (5) Doanh nghiệp bạn cầm phải không xảy ra những biến số xấu về vĩ mô, hay ngành nghề tác động đến giá trị (value) của nó….

Có rất nhiều cách để giành chiến thắng, nhiều khi bạn ăn  tốt, pháo, xe mã của họ, bạn vẫn có thể giành chiến thắng. Những con Tốt đại diện cho những mà upside 15-20%, những con Pháo hay con Mã đại diện cho những mà upside 40-50%, những con Xe đại diện cho những mã 80-100%. Quan trọng là bạn đánh chắc thắng chắc, chứ không phải đánh nhanh thắng nhanh.

Những nhà đầu tư giá trị huyền thoại như Warren Buffet, Howard Marks bản chất đều là những người đánh chắc thắng chắc, ngay cả những nhà giao dịch nổi tiếng như Oneil, Mark Miniveri … mặc dù là đầu cơ, nhưng nếu những mã đúng họ có thể mở vị thế mua thêm, nhưng những mã sai họ cutloss rất nhanh. Việc cutloss nhanh khi sai và tăng tỷ trọng khi đúng, bản chất cũng là đánh chắc thắng chắc, chứ không hề “mạo hiểm”. Nếu bạn bỏ qua tất cả các con Tốt, Mã, Xe, Pháo, và tất tay vào con Tướng, nhưng hóa ra con Tướng đó lại còn không bằng con Tốt, bạn có thể thua sạch tiền. Vì khả năng trong một thị trường thông minh, bạn có thể nhìn ra đó là con Tướng, trong khi người khác không nhìn ra được là rất khó (chứ không phải không thể). 

Nhiều người mới vào thị trường, đọc một số cuốn sách, nhưng lại muốn học theo Ngụy Diên, thích dùng “kỳ mưu”, một game đổi đời, chê những người chơi khác là gà, là ăn tiền lẻ… Cứ nhìn thấy 1 yếu tố gì đó, là chỉ chăm chăm rúc đầu vào cái đó, gạt phăng những thứ khác, như cách Ngụy Diên thấy Tỷ Ngọ Cốc đường ngắn, không có trọng binh canh giữ vậy. Cũng có những người all in và thắng lớn, nhưng phải tùy vào thời thế lúc đó, tùy vào doanh nghiệp và những yếu tố khác nữa, có khi họ áp dụng lúc đó đúng, nhưng bạn áp lục lúc này thì lại sang mà bại binh như núi đổ.

Lão Tử có nói: “Thánh nhân hành xự phải lựa theo thời thế”.

Nguồn bài gốc: https://pareto.com.vn/News/NewsDetail?newsid=31

Bài viết đã chỉnh sửa lại một số ý để ngắn gọn hơn.