Uptrend và Downtrend là hai thuật ngữ quan trọng trong thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường chứng khoán. Đây là những khái niệm cơ bản mà các nhà đầu tư cần phải hiểu để có thể đưa ra các quyết định đầu tư chính xác. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về Uptrend và Downtrend là gì, cách xác định và các lời khuyên để áp dụng vào thực tế.
Mục lục
1. Uptrend là gì ?
Uptrend được hiểu là xu hướng tăng giá tổng thể của thị trường chứng khoán. Khi thị trường đang ở xu hướng Uptrend, trên biểu đồ giá chúng ta sẽ thấy đỉnh sau cao hơn đỉnh trước, đáy sau cao hơn đáy trước.
Nhà đầu tư sẽ kiếm được lợi nhuận từ sự tăng giá của các mã chứng khoán. Do vậy, xu hướng Uptrend sẽ mang lại lợi nhuận lớn cho người chơi khi giao dịch trên thị trường. Trong giai đoạn này, các nhà đầu tư có tâm lý tích cực và thường mua vào nhiều hơn bán ra. Thanh khoản của thị trường giai đoạn này thường rất lớn với sự tham gia mạnh của giới đầu cơ, lướt sóng.
2. Downtrend là gì ?
Downtrend là xu hướng ngược lại với Uptrend, mô tả sự biến động đi xuống chung của giá cổ phiếu trên thị trường. Đồ thị kỹ thuật về giá chứng khoán sẽ cho thấy đỉnh giá sau thấp hơn đỉnh trước, đáy sau thấp hơn đáy trước.
Thị trường downtrend thường bắt đầu bằng một tin xấu mang tầm vĩ mô có tác động lớn. Trong giai đoạn này, các nhà đầu tư có tâm lý tiêu cực và thường bán ra nhiều để giảm thiểu mức thua lỗ. Thanh khoản thị trường giai đoạn này thường sụt giảm với sự dè dặt của bên mua.
3. Cách xác định thị trường Uptrend và Downtrend
Để nhận biết thị trường uptrend hay downtrend, các nhà đầu tư cần sử dụng các phương pháp phân tích kỹ thuật để xác định xu hướng giá cổ phiếu. Các phương pháp phân tích kỹ thuật phổ biến như sử dụng các trendline, đường MA, đường trendline, chỉ báo MACD… Sử dụng các chỉ báo này sẽ giúp đánh giá được xu hướng tăng giá cổ phiếu và cảnh báo cơ hội đầu tư trong thị trường uptrend cũng như downtrend.
3.1 Sử dụng đường trendline
Đường trendline hay là đường xu hướng, đây là một đường thẳng. Đường thẳng này sẽ được nối giữa các đỉnh (hoặc là các đáy) lại với nhau. Đây là đường được vẽ ra từ dữ liệu quá khứ, nhằm tìm ra được xu hướng giá của tương lai. Nếu đường Trendlines nối các đáy và đỉnh có xu hướng đi lên, cho thấy thị trường đang trong giai đoạn Uptrend, tăng trưởng mạnh. Một số lưu ý khi sử dụng đường trendline xác định xu thế giá:
- Cần ít nhất hai đỉnh hoặc đáy để vẽ một đường trendline hợp lệ nhưng cần tối thiểu 3 đáy hoặc đỉnh để tạo nên một đường xu hướng.
- Đường xu hướng càng dốc thì độ tin cậy càng thấp và khả năng bị phá vỡ càng lớn.
- Độ dốc của đường Trendlines quá nhỏ thì các dự báo sẽ khó chính xác. Lúc này, nhà đầu tư cần sử dụng thêm đường trung bình động MA để tăng thêm mức độ tin tưởng của thông tin.
- Giống như các mức hỗ trợ và kháng cự, các đường Trendline trở nên mạnh hơn khi giá chạm nhiều lần nhưng không bị phá vỡ.
- Và quan trọng nhất, không có một khuôn khổ nào quy định chính xác cách vẽ đường xu hướng. Có nhiều nhà đầu tư vẽ đường xu hướng theo giá đóng nến, giá mở nến, nến cao, nến thấp.
3.2. Đường trung bình động MA
Đường MA (viết tắt của Moving Average) là đường trung bình động. Nó thể hiện sự biến động, chỉ báo xu hướng giá của cổ phiếu trong một khoảng thời gian. Đường MA thường lấy một số mốc phổ biến như 10, 20 ngày đối với MA ngắn hạn và 50 ngày đối với trung hạn, 100 hay 200 ngày cho dài hạn.
Có nhiều đường trung bình động MA như:
- Đường trung bình động đơn giản – SMA,
- Đường trung bình động tuyến tính – EMA,
- Đường trung bình động lũy thừa theo hàm mũ – WMA.
Cách nhận biết xu hướng Uptrend từ đường trung bình động như sau:
- Nếu giá chứng khoán biến động vượt đường trung bình động MA20 cho thấy dấu hiệu xu hướng Uptrend ngắn hạn.
- Giá cổ phiếu vượt đường MA50 cho thấy xu hướng Uptrend trung hạn.
- Trường hợp đường trung bình động MA20 vượt MA50 cho thấy xu hướng Uptrend dài hạn.
3.3. Căn cứ đường MACD
Đường MACD (Moving Average Converged/Divergence) là Đường Trung Bình Hội Tụ/Phân Kỳ dùng để xác định động lượng và xu hướng của giá. MACD được thiết kế để tiết lộ những thay đổi về sức mạnh, hướng, động lượng và thời gian của một xu hướng. MACD là bộ 4 đường:
- Đường Zero: dùng để tham chiếu giá, cho thấy sự khác biệt giữa đường MACD và đường tín hiệu
- Đường MACD: (màu xanh) – Đây là đường trung bình nhanh được tính bằng hiệu giữa EMA12 và EMA26. Đường MACD này luôn dao động xung quanh đường Zero, dùng để đo lường các thông tin động lượng đằng sau mỗi chuyển động của giá.
Nếu đường MACD giao cắt với đường Zero và hướng lên thì xu hướng đang tăng giá.
Nếu MACD giao cắt với đường zero và hướng xuống là xu hướng giảm giá.
- Đường tín hiệu (Signal Line): Là đường trung bình động chậm màu cam trên biểu đồ, được tạo ra từ chính đường MACD và đường EMA9, giúp trader hiểu rõ hơn về các chuyển động trước đó. Các chuyển động của đường MACD và đường tín hiệu cung cấp cho trader rất nhiều thông tin quan trọng về thị trường.
Nếu đường Signal Line cắt đường MACD theo chiều hướng lên thì xu hướng hiện tại là Uptrend (tăng giá).
Nếu đường Signal Line cắt đường MACD theo chiều từ trên xuống, thì xu hướng hiện tại là Downtrend (giảm giá).
- Histogram: Biểu đồ dạng thanh, dùng để đo lường chuyển động giữa đường MACD và đường Signal. Biểu đồ Histogram cũng dao động xung quanh đường Zero.
Biểu đồ màu xanh, biểu thị đà tăng giá nếu đường MACD lớn hơn đường Signal và nằm bên trên.
Biểu đồ màu đỏ, biểu thị đà giảm giá nếu đường MACD nhỏ hơn đường Signal và nằm bên dưới.
4. Những lưu ý giao dịch khi thị trường Uptrend và Downtrend
4.1. Lưu ý giao dịch khi Uptrend
Thị trường Uptrend là thông tin tốt, có lợi giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, nếu không nắm bắt được cơ hội giao dịch sẽ khiến người chơi có thể thua lỗ, bỏ qua cơ hội tốt. Dưới đây là một số sai lầm nhà đầu tư cần tránh khi giao dịch trong xu hướng Uptrend của thị trường.
- Giai đoạn Uptrend là lúc thị trường sôi động nhất bởi tin tức được tung ra liên tục và độ thảo luận mua bán của các NĐT. Việc có quá nhiều nguồn thông tin tưởng chừng như sẽ có lợi, nhưng ngược lại khiến nhà đầu tư bị rối loạn, ảnh hưởng trực tiếp đến việc nhận định và có thể đưa ra sai lầm trong mua bán.
- Bên cạnh đó, việc mua bán không có phương pháp, tâm lý quá hưng phấn, dễ bị lôi kéo và mua bán theo tin đồn, bị “lùa gà” và những cổ phiếu tăng quá nóng.
- Người chơi không theo dõi thị trường thường xuyên, cập nhật thông tin chậm, dẫn đến bỏ qua các cơ hội chốt lời. Giai đoạn Uptrend không diễn biến mãi, sẽ có những điều chỉnh giá đi xuống hoặc đảo chiều. Người chơi cần cập nhật thông tin, biểu đồ để nhận định việc mua vào – bán ra phù hợp.
- Nhà đầu tư không có kế hoạch đầu tư rõ ràng và không có giới hạn chốt lời. Khá nhiều người khi thấy thị trường đang tăng trưởng, đắm chìm trong chiến thắng mà quên đi rủi ro giá cổ phiếu có thể đảo chiều. Để giao dịch Uptrend an toàn, nhà đầu tư cần có điểm chốt lời, mục tiêu giá cụ thể để bán ra.
- Nhà đầu tư cần linh hoạt gia tăng số lượng cổ phiếu trong giai đoạn Uptrend để khuếch đại lợi nhuận. Tuy nhiên, cần tham gia từ giai đoạn đầu của xu hướng tăng giá để tối ưu số tiền kiếm được.
- Không nên vay tiền mặt để đầu tư thêm trong giai đoạn Uptrend. Thay vào đó, hãy quản lý tài chính và tiền mặt tối ưu để giao dịch chứng khoán an toàn.
4.2. Lưu ý giao dịch khi Downtrend
Thị trường Downtrend là lúc các nhà đầu tư quá bi quan và mất niềm tin vào thị trường chứng khoán, niềm tin vào chính mình. Tuy nhiên, thị trường Downtrend rồi cũng sẽ kết thúc bởi một chu kỳ và giai đoạn Uptrend. Những rủi ro luôn song hành cùng cơ hội khi tham gia vào thị trường, đặc biệt là giai đoạn thị trường Downtrend. Quản lý danh mục tốt đi kèm với việc chọn lọc kỹ cổ phiếu đầu tư là điều quan trọng.
Nhà đầu tư nên tránh xa Margin trong giai đoạn Downtrend, tránh vay mượn tiền để bắt đáy bởi khi downtrend diễn ra thì giá có thể tụt rất sâu, đáy mà bạn mua lúc đó có thể là đỉnh của những ngày sau.
Nếu nhận định thị trường còn tốt, nhà đầu tư có thể cân nhắc vào lệnh. Thông thường khi giá tiệm cận vùng hỗ trợ mạnh sẽ bật lên lại một nhịp rồi tiếp tục tụt xuống sâu hơn hoặc bật lên rồi có thể đi ngang một thời gian rồi tiếp tục đi lên.
Cân nhắc lựa chọn rời thị trường rồi đợi đến kỳ Uptrend tiếp theo cũng không phải là 1 ý kiến tồi bởi bạn không thể biết giá sẽ giảm đến đâu và trong bao lâu.
Kết luận
Uptrend và downtrend là hai khái niệm quan trọng trong thị trường tài chính. Việc hiểu rõ về chúng sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra các quyết định đầu tư chính xác và giảm thiểu rủi ro. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về uptrend và downtrend, cách xác định và các lời khuyên khi đầu tư trong hai xu hướng này. Chúc bạn thành công trong việc đầu tư!
